روند کاری ریاست قضایای امارت

طوریکه مشاهده می گردد در اثر جنگ های چندین دهه اخیر و نا امنی ها، ملکیت های عامه اعم از منقول و غیر منقول توسط افراد زورمند و غیر مسؤول غصب و تصرف گردیده است. روی این ملحوظ دفاع و حفاظت از دارایی های عامه مکلفیت قانونی و شرعی حکومت امارت اسلامی افغانستان بوده روی این ملحوظ مسؤولیت دفاع از دارایی های عامه به اداره قضایای امارت وزارت عدلیه سپرده شده است. اداره مذکور مکلف است تا قضایای مربوط به دفاع از دارایی عامه را مورد بررسی و رسیدگی قرار داده و در صورت لزوم آنرا به محاکم محول و تعقیب نماید. درکنار دولت، شهروندان کشور می توانند در قسمت جلوگیری و اتلاف دارایی های عامه با امارت همکاری نمایند.  قضایای حقوقی و تجارتی که از طرف ریاست قضایای امارت به محاکم فرستاده میشوند توسط دیوان های حقوق عامه و تجارتی در محاکم ابتدائیه، استیناف و ستره محکمه امارت اسلامی با حضور داشت نماینده اداره قضایای امارت و طرفین دعوی مورد رسیدگی و حل و فصل قرار می گیرند.

ب: اهداف اداره قضایای امارت

اهداف این اداره قرار ذیل می باشد:

۱- حمایت و حراست از دارایی های  منقول و غیر منقول دولت.

۲- دفاع از حقوق مالی و منافع قانونی دولت و موسسات مختلط از طریق اقامه دعوی و دفع دعوی و تعقیب قضایی آن به نمایندگی از دولت در پیشگاه محاکم.

۳- حل و فصل منازعات حقوقی بین ادارات مربوط قوای سه گانه دولت، کمیسون های مستقل ، تصدی ها، شرکت های دولتی و مختلط و شاروالی ها.

روند کاری  اداره قضایای امارت:

اجراآت اداره قضایای امارت در قدم اول مربوط به حل و فصل دعاوی میان ادارات امارتی بوده و  در قدم دوم رسیدگی به دعاوی حقوقی میان ادارات امارتی و اشخاص (حقیقی و حکمی) می باشد. به منظور تشریح بهتر موضوعات هر کدام در ذیل بیان می گردد.

اول: چگونگی حل و فصل دعاوی حقوقی میان ادارات دولتی 

رسیدگی به دعاوی حقوقی میان ادارات امارتی یکی از وظایف قانونی اداره قضایای امارتی می باشد و ادارات امارتی مکلف اند تا در صورت بروز منازعه حقوقی در رابطه به دارایی ها و املاک عامه، قضیه را به اداره قضایای امارت جهت حل  و فصل راجع سازند. زمانیکه اداره قضایای امارت از غصب، اتلاف، تعرض و دعوی یک اداره امارتی بالای اداره دیگر امارتی اطلاع حاصل نمود، رئیس یا آمرین قضایای امارت یک عضو مسلکی موظف خویش را توظیف و اجراآت خویش را آغاز می نماید. عضو مسلکی ادعای طرفین منازعه را استماع نموده و در حضور آنها اسناد، معلومات، دلایل و مدارک ارائه شده را مورد غور و بررسی قرار می دهد.

قرار مصالحه:

 عضو مسلکی موظف طرفین را ابتدا به مصالحه دعوت می نماید. هرگاه طرفین به مصالحه قناعت نمایند، عضو مسلکی قرار مصالحه را صادر و  بعد از تائید و امضای طرفین دعوی، رئیس جلسه و ملاحظه شد رئیس قضایای امارت در مرکز و رئیس عدلیه در ولایات در خلال مدت 15 روز به طرفین رسماً ابلاغ می نماید.

قرار حل منازعه:

هرگاه طرفین قضیه در جلسه مصالحه حاضر باشند ولی به حل منازعه از طریق مصالحه به موافقه نرسند، عضو مسلکی مؤظف در مرکز و ولایات، بعد از بررسی اسناد، معلومات، دلایل و مدارک و مباحثه با طرفین قضیه، در مورد قرار مبنی بر حل منازعه را صادر و بعد از تأیید وزیر عدلیه به هر یک از طرفین ابلاغ می نماید.

اعتراض به قرار حل منازعه قضایای دولت

هرگاه طرفین منازعه به قرار صادره قناعت نداشته باشد می توانند در خلال مدت 30 روز بعد از دریافت قرار اعتراض خویش را به رئیس الوزراء ارائه نماید. اعتراض حاوی نکات ضعیف و رعایت نشده در قرار مذکور و تخلف از احکام قانون می باشد که از طرف نهاد معترض ترتیب می گردد.  رئیس الوزراء صلاحیت دارد تا یک هئیت متشکل از متخصصین و اهل خبره را توظیف نماید، هئیت موظف مکلف است اعتراض را در خلال مدت 30 روز بررسی و نتیجه را به رئیس الوزراء گزارش دهند. تصمیم رئیس الوزراء قطعی و واجب الاجراء می باشد. اعتراض بعد از سپری شدن 30 روز پذیرفته نمی شود.

دوم: رسیدگی به دعاوی حقوقی میان ادارات امارتی  و اشخاص حقیقی و حکمی

اداره قضایای امارت به دعاوی حقوقی میان ادارات امارتی و اشخاص حقیقی و حکمی نیز رسیدگی می نماید. در صورت تعرض، غصب و اتلاف دارایی های ادارات امارتی توسط اشخاص حقیقی و حکمی، اداره امارتی مربوطه مکلف و ملزم است تا موضوع را غرض رسیدگی به اداره قضایای امارت با ارائه اسناد، دلایل و مدارک راجع ساخته و با اداره قضایای امارتی در تمام مراحل رسیدگی به قضیه بشمول معرفی نماینده با صلاحیت همکاری لازم نماید.

هرگاه اشخاص و افراد علیه ادارات امارتی ادعای ملکیت نمایند، اداره قضایای امارت برویت اسناد و مدارک موضوع را به نیابت از اداره امارتی تحت رسیدگی قرار داده و در پیشگاه محاکم از حقوق و منافع ادارات امارتی دفاع مینماید.